Nhảy xa là gì? Những điều cần biết
Nhảy xa là một môn thể thao khá quen thuộc đối với các học sinh ở Việt Nam, khi nó được giảng dạy trong giáo dục thể chất. Tuy nhiên, ít người thực sự biết về nguồn gốc lịch sử của nhảy xa cũng như các quy định liên quan khi tham gia thi đấu tại các kỳ Thế vận hội. Hãy cùng BK8 khám phá khái niệm nhảy xa là gì và những thông tin cần biết về môn này.
Nhảy xa là gì?
Đây là một trong những hạng mục quan trọng trong bộ môn điền kinh, các vận động viên của môn nhảy xa này bắt buộc phải có một nền tảng sức khỏe tốt, cơ bắp khỏe mạnh, độ bền bỉ lớn và có khả năng ứng biến nhanh nhạy, linh hoạt.
Một cú nhảy nhảy xa được xem là thành công thì vận động viên phải chạy lấy đà, dừng đúng vạch nhảy và thực hiện cú nhảy đúng kỹ thuật vào hố cát, với khoảng cách càng xa càng tốt.
Cùng với môn Nhảy xa ba bước, khi hai môn này kết hợp lại thì tạo ra một môn gọi là Nhảy theo chiều ngang. Nhảy xa, nhảy xa ba bước và nhảy theo chiều ngang đều được đưa vào trong thế vận hội Olympic, trở thành môn thi đấu chính thức từ năm 1896.
Nguồn cảm hứng của ba môn này là từ các bài tập của người Hy Lạp cổ đại. Đến năm 1948 thì các môn này bắt đầu áp dụng cho cả các vận động viên nữ tham gia thi đấu.
Nguồn gốc lịch sử môn nhảy vận động chân xa
Môn nhảy xa là một trong 5 môn phối hợp được biết đến ở thời Hy Lạp cổ đại, được sử dụng để huấn luyện binh lính chứ không chỉ đơn thuần vì tính chất thể thao. Bởi vì việc di chuyển giữa các địa hình khác nhau, có sông, suối, đòi hỏi binh linh phải nhảy qua.
Trong thời cổ đại thì các vận động viên còn phải mang theo một quả tạ có khối lượng từ 1 đến 4.5 kg. Những quả tạ này được ví như những khối vũ khí mà binh lính phải mang vác khi lên đường chiến đấu nhảy xa. Khoảng cách chạy lấy đà của nhảy xa người cổ đại cũng không được xa như bây giờ, và các hố cát không thực sự chứa nhiều cát, mà chỉ là một cái hố được đào ra để phục vụ cho dịp thi đấu.
Ở thời cổ đại, không khi thi đấu môn nhảy xa này – bộ môn được cho là khó thực hiện nhất – các vận động viên cũng được nghe nhạc, mà theo như Philostratus – người sáng tạo ra bộ môn điền kinh – đã nói rằng đôi khi nhạc còn cùng nhịp điệu với các chuyển động của vận động viên.
Nhảy xa từ sớm đã được “chuyển đổi” và trở thành một trong những hạng mục thi đấu quan trọng của Olympic hiện đại. Đến năm 1914 thì tiến sĩ Eaton Stewart đã đề nghị cho nữ giới tham gia thi đấu, nhưng đến tận năm 1948 thì các nữ vận động viên mới được chính thức nhảy xa đi thi đấu ở Olympic.
Luật của môn nhảy xa
Kích thước đường chạy bật nhảy đà xa
Đường chạy đà của các vận động viên sẽ dài từ 40 mét đến 45 mét và có chiều rộng là khoảng 1,25 mét, trong đó sẽ có 1 vạch đánh dấu 13 mét cuối trước khi chạm vào ván giậm bằng gỗ nhảy xa.
Vì đường chạy này được sử dụng chung cho nội dung thi nhảy ba bước, nên mới xuất hiện vạch đánh dấu 13 mét cuối này. Và bắt đầu từ điểm này trở đi, các vận động viên nhảy ba bước sẽ bắt đầu được tính điểm, do đây là vị trí mà vận động viên thực hiện 3 bước nhảy nhảy xa.
Đới với nhảy xa, thì đường chạy sẽ dài đúng bằng 40 hoặc 45 mét. Điểm cho vận động viên nhảy xa được tính ngay khi họ chạm vào ván giậm chân bằng gỗ. Tuy nhiên, ván giậm gỗ nhảy xa này chỉ được dùng và tính điểm cho môn nhảy ba bước, trong môn nhảy xa thì tính điểm ở vạch trắng ở ngay trước hố cát.
Kích thước hố cát để nhảy
Chiều dài của hố cát là 10 mét và rộng từ 2,75 mét cho đếm 3 mét. Theo quy chuẩn thì mặt của hố cát phải ngang bằng với bề mặt của đường chạy lấy đà.
Cát trong hố cũng có quy chuẩn riêng, độ ẩm phải đạt chất lượng nhất định và không được có bất cứ vật gì, vì chúng rất có thể sẽ ảnh hưởng đến thành tích thi đấu nhảy xa của vận động viên, cũng như ảnh hưởng đến sự an toàn của người thi đấu.
Các luật quy định của nhảy lấy đà xa
Ban trọng tài sẽ là những người có quyền quyết định thứ tự thi đấu của các vận động viên. Và theo quy định quốc tế, các vận động viên phải thực hiện phần thi của mình trong khoảng thời gian là 1 phút 30 giây, tính từ lúc trọng tài gọi tên của vận động viên thi đấu.
Những vận động viên không tuân thủ thời gian, lần 1 thì tính là phạm luật, trừ điểm, và đến lần 2 thì bị đình chỉ thi. Khi trọng tài nhảy xa gọi tên thì cần báo danh là có, nếu không cũng sẽ không được thi.
Các trọng tài biên nhảy xa sẽ giơ cờ báo hiệu cho các vận động viên, cờ trắng là bắt đầu nhảy, cờ đỏ là dừng.
Nếu được sự cho phép của ban trọng tài thì các vận động viên được quyền thay đổi thứ tự thi đấu để đo lại đà và chỉ được đánh dấu điểm chạy đà của mình ở hai bên đường chạy. Các vận động viên được tự do chọn cự ly lấy đà, nhưng không được vượt quá giới hạn của đường chạy.
Khi thi đấu cần trung thực, không được sử dụng thiết bị gì để nâng cao thành tích. Ví dụ như giày hỗ trợ độ bật… khi bị phát hiện thì sẽ ngay lập tức bị đình chỉ thi đấu.
Khi có một vận động viên nhảy xa bắt đầu phần thi của mình với việc chạy lấy đà, thì các vận động viên nhảy xa khác bắt buộc phải tránh xa đường chạy. Nếu đã kết thúc phần thi của mình thì vận động viên không được tự ý nhảy nữa.
Khi đi thi đấu nhảy xa ở các hội thể thao lớn, nếu có nhiều hơn 8 vận động viên đăng ký thi thì sẽ tiến hành vòng đấu loại, các vận động viên khi này sẽ nhảy 3 lần và sẽ chọn ra 8 vận động viên có thành tích tốt nhất để vào thi đấu chính thức.
Khi thi đấu nhảy xa chính thức thì 8 vận động viên sẽ có 6 lần nhảy. Còn trong nội dung thi đấu đồng đội thì mỗi vận động viên của một đội nhảy 3 lần (không bắt buộc) và lấy thành tích tốt nhất làm thành tích của cả đội.
Kỹ thuật nhảy xa
Các bước chuẩn bị nhảy
Đo đà: các vận động viên nhảy xa được quyền đo cự ly chạy đà của mình. Bắt đầu kỹ năng sống đo từ vạch giậm nhảy và đi bộ, cứ 32 bước đi sẽ là 1 bước chạy. Thông thường đối với các vận động viên nữ thì cự ly chạy đà là từ 30 đến 35 mét. Còn với các vận động viên nam thì cự ly đà là 40 đến 45 mét. Tuy nhiên, cự ly chạy đà cũng phụ thuộc nhiều vào thể lực của các vận động viên.
Kỹ thuật chạy đà: khi các vận động viên được gọi tên lên thi đấu, thì sẽ đến điểm xuất phát đã định rồi đi bộ về phía điểm chạy đà mà bản thân vận động viên đã đánh dấu từ trước, đến điểm này thì bắt đầu chạy.
Yêu cầu của giai đoạn chạy đà là các vận động viên sẽ chạy nhanh dần đều để đạt được vận tốc tối đa trong cự ly ngắn.
Các giai đoạn của nhảy xa
Giai đoạn giậm – nhảy
Vận động viên cần tập trung sức mạnh vào chân thuận, hay còn gọi là chân giậm nhảy, chân này sẽ tiếp xúc trực tiếp với phần ván giậm nhảy.
Lòng bàn chân và ván sẽ tạo thành một góc từ 60 đến 65 độ, sau đó lăn qua phần mũi bàn chân, đồng thời gập gối để hạ thấp trọng tâm cơ thể xuống, tạo sức bật về sau.
Cánh tay cùng phía với bên chân giậm nhảy sẽ đánh lăng ra phía trước, hướng lên cao rồi hạ xuống ngang vai. Cánh tay cùng bên với chân lăng sẽ gập khớp và đánh lăng ra sau và giữ lại ngang vai.
Giai đoạn trên không khi nhảy
Lúc này sức bật của cơ thể còn, vận động viên sẽ giữ ổn định tư thế khi vừa giậm nhảy rời khỏi ván bật và duỗi người về phía sau, tư thế của cả thân người, đầu và cổ phải thẳng tự nhiên, mắt hướng về phía trước. Bên phía chân lăng thì co khớp gối lại rồi đánh mạnh lên cao, về phía trước. Khi trọng tâm của cơ thể đã được đưa lên cao thì phối hợp với chân giậm nhảy gập khớp gối và đưa về phía trước cùng với chân lăng, thân người ngả về phía trước và hai bên đùi sẽ nâng cao kề sát bụng.
Giai đoạn đáp xuống hố cát xa
Khi đã qua điểm mà trọng tâm cơ thể cao nhất, thì 2 đùi sẽ càng nâng cao và phần thân trên của vận động viên sẽ được ngả về phía trước để áp sát đùi. Đến khi hai gót chân đã chạm đến mặt cát thì gập gối lại để thực hiện động tác giậm chân. Hai cánh tay sẽ đánh mạnh ra phần phía sau để giữ thăng bằng cho cả cơ thể. Việc giữ thăng bằng khi này sẽ giúp vận động viên được an toàn.
Lời kết về môn nhảy lấy đà xa
Như vậy là bạn đã biết được nhảy xa là môn thể thao như thế nào, thông qua lịch sử hình thành của nó, từ thời Hy Lạp cổ đại cho đến thế vận hội Olympic hiện đại, cũng như các luật quy định của môn này và những điều các vận động viên sẽ làm trước khi bước vào phần thi của mình. Tham gia nhà cái BK8 để thử sức các môn thể thao khác tại link BK8 các bộ môn thể thao rèn luyện trí não chỉ có tại nhà cái uy tín BK8.
